नागपंचमी म्हणजे काय?
नागपंचमी हा सर्प देवतांना अर्पण केलेला एक हिंदू सण आहे. यांना सामान्यपणे नाग म्हणून ओळखले जाते. हा सण भारतात, विशेषतः साप पूजनाचे प्रमाण असलेल्या प्रदेशात मोठ्या उत्साहाने आणि भक्तीभावनेने साजरा केला जातो. हा सण श्रावण महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या पाचव्या दिवशी येतो.
नागपंचमीचे महत्त्व
हिंदू पौराणिक कथांमध्ये सापांचे पूजन मोठे महत्त्वाचे आहे. नागांना अनेकदा शक्तिशाली आणि रक्षणात्मक देवता म्हणून दाखवले जाते. ते पाणी, सुपाळेपणा आणि उपचारांशी संबंधित आहेत. नागपंचमीच्या दिवशी नागांचे पूजन करून भक्त त्यांच्या आशीर्वादासाठी समृद्धी, इजापासून संरक्षण आणि कल्याणाची इच्छा करतात.
नागपंचमीशी संबंधित अनेक दंतकथा आहेत, त्यापैकी सर्वात लोकप्रिय म्हणजे कृष्णाने काळिया सर्पावर विजय मिळवण्याची कथा आहे. या दुष्टावर मिळवलेल्या विजयाला या दिवशी साजरा केले जाते, जे चांगल्यावर बुऱ्याचे विजय दर्शवते.
नागपंचमी कधी साजरी केली जाते?
नागपंचमीची तारीख दरवर्षी बदलत असते कारण ती हिंदू चंद्रकलांदारानुसार असते. ती सामान्यतः जुलै किंवा ऑगस्ट महिन्यात येते.
नागपंचमी कशी साजरी केली जाते?
नागपंचमीच्या दिवशी लोक सर्प देवतांचा सन्मान करण्यासाठी विविध धार्मिक विधी करतात. काही सामान्य प्रथांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- सर्प प्रतिमांचे पूजन: भक्त माती, गोबर किंवा इतर साहित्यापासून सापांच्या प्रतिमा तयार करतात. या प्रतिमांना नंतर दूध, फुले आणि अगरबत्तीच्या नैवेद्य दाखवून पूजा केली जाते.
- सर्पांना दूध अर्पण: काही प्रदेशांमध्ये लोक आपल्या परिसरातील सापांना आदराच्या भावनेने आणि त्यांच्या आशीर्वादासाठी दूध अर्पण करतात.
- व्रत आणि प्रार्थना: बरेच लोक नागपंचमीच्या दिवशी उपवास करतात आणि सर्प देवतांना प्रार्थना करतात.
- नाग मंदिरांची भेट: लोक प्रार्थना करण्यासाठी आणि आशीर्वाद घेण्यासाठी नागांना समर्पित मंदिरांना भेट देतात.
- घर सजावट: सापांच्या प्रतिमा आणि इतर शुभ चिन्हांनी घरे सजवली जातात.
नागपंचमीचे महत्त्व
नागपंचमी केवळ धार्मिक आचरणापेक्षा अधिक आहे. ते निसर्गाशी सामंजस्य आणि सर्व प्राण्यांप्रती आदर, ज्यांना सहसा भीती वाटते आणि गैरसमज होते, यांचे प्रोत्साहन देते. हा सण कुटुंबातील बंध देखील मजबूत करतो कारण लोक एकत्र येऊन उत्सव साजरा करतात आणि विधी करतात.
नागपंचमी साजरी करून आपण सर्व सजीवांच्या परस्परसंबंध आणि पर्यावरणीय संतुलन राखण्याचे महत्त्व ओळखतो. हे निसर्गाशी सुसंवाद साधून आणि सर्व प्राण्यांशी करुणा दाखवण्याची आठवण करून देते.
नागपंचमीच्या वेळी काय करावे आणि काय करू नये
करावे
- नाग देवतांचे पूजन करावे: नाग देवतांच्या मूर्ती किंवा प्रतिमेला दूध, फुले आणि मिठाई अर्पण करावे.
- व्रत पाळावे: अनेक लोक साप देवतांचे आशीर्वाद मिळवण्यासाठी व्रत करतात.
- नागपंचमी मंत्रांचा जप करावा: हे मंत्र जपल्याने शुभ फल मिळते असे मानले जाते.
- सर्व प्राण्यांचा आदर करावा: नागपंचमी सर्व सजीवांवर प्रेम आणि आदर देण्यावर भर देते.
- मंदिरांची भेट द्या: नाग देवतांना समर्पित मंदिरात प्रार्थना करा.
- इतर लोकांना शिक्षित करा: नागपंचमीचे महत्त्व आणि सापांचे संवर्धन याबद्दल जागरुकता वाढवा.
करू नये
- सापांना इजा करू नये: सापांना कोणत्याही प्रकारे इजा किंवा मारणे टाळा.
- लोखंडी भांडी वापरू नये: या दिवशी लोखंडी भांडी वापरणे अशुभ मानले जाते.
- झाडे कापणे किंवा शेती करणे: या क्रियाकलापांमुळे वातावरणात राहणारे सापांना इजा होऊ शकते.
- अनैतिक पद्धतींना पाठिंबा देऊ नये: सापांच्या प्रदर्शनांना किंवा सापांना इजा करणाऱ्या क्रियाकलापांना पाठिंबा देऊ नका.
- दूध वाया घालू नये: अपव्यय टाळण्यासाठी मर्यादित प्रमाणात दूध अर्पण करा.
या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करून आपण नागपंचमी आपल्याला आदर आणि निसर्गाच्या आदराने साजरी करू शकता.
ReachLovenHeal Pvt Ltd , Pune, Maharashtra, India.
Lovenheal Reiki healing Center in Pune is one of the best places for Reiki healing in India. The center offers Reiki training, healing sessions, and workshops. It has a team of experienced Reiki masters who have helped many people heal from various ailments. The center also offers distance healing for people who cannot visit in person.
Lovenheal Reiki healing Center in Pune is experienced Reiki practitioners who provide healing sessions to clients. Lovenheal also offers Reiki training for those who want to learn this technique.
The team of Reiki masters at the center is dedicated to helping clients achieve physical, emotional, and spiritual balance.
Contact Info:
Phone No:
+91-8484000268
